Naast meer rechten, bescherming en potentiële kostenbesparing voor consumenten, komt er een mogelijkheid voor netbeheerders om bestaande ruimte op het net beter te benutten. Dit gebeurt doordat zij hiermee bijv. onbenutte piekstroom afspraken mogen afschalen en verkopen aan partijen die wachten op een aansluiting. Verder wordt er een nieuw data-uitwisselsysteem geïntroduceerd die de consument meer inzicht in zijn/haar verbruik geeft. Dit zou moeten leiden tot een betere voorspelling en gerichtere aanbieding vanuit de energieleverancier.
De energiewereld ondergaat voortdurend veranderingen, gedreven door technologische vooruitgang, milieuoverwegingen en economische belangen. Een van de meest recente ontwikkelingen is de invoering van de nieuwe energiewet, die aanzienlijke gevolgen heeft voor zowel producenten als consumenten. Deze zal de huidige “Gaswet en Elektriciteitswet 1998” vervangen. We gaan hier verder in op de belangrijkste aspecten van de Nieuwe Energiewet, de voor- en nadelen ervan, en de impact ervan op de consument.
Wat is de Nieuwe Energiewet?
De nog aan te nemen Nieuwe Energiewet streeft naar de verwezenlijking van een schone energievoorziening in Nederland met zo min mogelijk CO2 uitstoot, een stevig fundament om de “energietransitie” mogelijk te maken, waarbij duurzaamheid een prominentere plaats inneemt op de agenda. Het is van essentieel belang dat deze transitie ruimtelijk haalbaar, veilig en economisch verantwoord is, zonder afbreuk te doen aan de betrouwbaarheid van onze energievoorziening.
De huidige status is dat het demissionaire kabinet de wet ter goedkeuring bij de Tweede Kamer heeft gelegd. Deze maand zal de Tweede Kamer de wet behandelen. Al enkele keren is hij terug naar de tekentafel gestuurd. Vast staat dat de verandering redelijk wat voeten in de aarde heeft.
Waarom was de oude wet dan aan vervanging toe?
Onder andere doordat we meer apparaten hebben die stroom gebruiken1, en iedereen deze tegelijk wil gebruiken (denk aan elektrische auto opladen bij thuiskomst in de avond) en stroomopwekkers (bijv. zonnepanelen) zijn de behoeftes van consumenten veranderd. Zo moet de nieuwe wet consumenten en bedrijven beter beschermen. Niet altijd zijn er namelijk transparante voorwaarden, hanteren leveranciers verschillende regels voor het opzeggen van contracten en is facturering niet altijd duidelijk. Ook is het met de huidige wet minder goed mogelijk om flexibel met het elektriciteitsnet om te gaan (zie artikel netcongestie).
Een van de opmerkelijkste aspecten van de wet is een nieuw data-uitwisselingssysteem. Dit systeem maakt gebruik van geavanceerde technologie om realtime gegevens over verbruik, productie en distributie te verzamelen (met behulp van o.a. IoT apparaten en slimme meters) en te delen tussen de consument, leverancier en netbeheerder. Hierdoor ontstaat een beter energiebehoefte-patroon wat zou moeten resulteren in een efficiënter gebruik van middelen en lagere kosten voor alle betrokkenen. Ook zorgt de wet ervoor dat de data van consumenten beter wordt beschermd. We schrijven binnenkort meer over hoe betere energiepatronen leiden tot een lager verbruik.
Andere belangrijke elementen van de Nieuwe Energiewet zijn onder meer:
- Stimulering van duurzame energiebronnen: De wet moedigt investeringen in hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie, windenergie en waterkracht aan door middel van subsidies, belastingvoordelen en andere stimuleringsmaatregelen.
- Marktliberalisering: De nieuwe energiewet bevordert concurrentie op de energiemarkt door het creëren van meer ruimte voor nieuwe spelers en het bevorderen van transparantie en keuzevrijheid voor consumenten.
- Energie-efficiëntie: De wet legt strengere normen op voor energie-efficiëntie en moedigt zowel producenten als consumenten aan om hun energieverbruik te verminderen door middel van technologische innovaties en gedragsveranderingen.
Voordelen
De nieuwe energiewet moet duurzame energie stimuleren. Dit doet het door het bevorderen van investeringen in hernieuwbare (groene) energie. Ook geeft het zoals gezegd door meer inzicht de consument meer keuzevrijheid en bevordert het de concurrentie. Dit zou moeten resulteren in lagere prijzen en betere dienstverlening.
Een derde voordeel is dat de wet marktrollen opnieuw definieert. Dit leidt direct tot meer ruimte voor initiatieven zoals bijvoorbeeld “cable pooling” (meerdere afnemers met samen één stroomaansluiting). Peer-to-peer levering wordt mogelijk, wat inhoudt dat een tussenpersoon een eindafnemer en een actieve afnemer aan elkaar koppelt. Bijvoorbeeld 2 buren waarvan de een stroom nodig heeft, en de ander op dat moment energie opwekt met bijv. Zonnepanelen (zie deze illustratie voor meer info over “cable pooling”).
Een laatste bijkomend voordeel hoopt de overheid is doordat er strengere normen worden gesteld aan energie-efficiëntie, dit resulteert in lagere kosten voor de consument doordat er of slimmer, of minder energie wordt verbruikt.
Kritiek
Privacy (AVG) en afhankelijkheid van technologie: Netbeheerders mogen op eigen initiatief op verzoek data openbaar maken. Echter mag dit niet herleidbaar tot individuele personen zijn. De impact op privacy is nog onduidelijk. Ook brengt de implementatie van o.a. slimme netwerken het risico met zich mee van storingen en beveiligingsproblemen, die de betrouwbaarheid van de energievoorziening kunnen aantasten.
Risico prijsvolatiliteit: Afhankelijkheid van duurzame bronnen kan beschikbaarheid van stroom beïnvloeden. In combinatie met meer liberalisering en concurrentie op de energiemarkt krijgt TenneT die het energienet balanceert een nog belangrijkere rol om alles met (nog) meer spelers op elkaar af te stemmen.
Conclusie
De nieuwe energiewet markeert stap voorwaarts te zijn in de transformatie van de energiemarkt naar een meer duurzame, efficiënte en consumentgerichte toekomst. Hoewel er uitdagingen en risico’s zijn, biedt de wet ook aanzienlijke voordelen voor zowel producenten als consumenten omdat het hen een groenere energievoorziening belooft en men meer keuzevrijheid krijgt die beter aansluit bij behoeftes en waarden. Het is aan alle betrokken partijen om samen te werken aan de succesvolle implementatie van de nieuwe energiewet en zo bij te dragen aan een schonere en welvarendere wereld voor toekomstige generaties.
Lux volgt alle marktontwikkelingen nauwgezet. Wij proberen met ons team zo snel mogelijk met een vertaling te komen vanuit de wet naar mogelijke concrete acties voor leveranciers, netbeheerders en anderen in het steeds groter wordende speelveld van de energietransitie.
