Achtergrond
In oktober 2023 had het ministerie van Klimaat en Energie al aangekondigd dat er “onorthodoxe” maatregelen nodig zijn om netcongestie zoveel mogelijk te beperken. Naast de bijna 10.000 bedrijven die nog wachten op een stroomaansluiting zullen ook problemen bij huishoudens ontstaan en zou woningbouw kunnen stagneren als er geen serieuze maatregelen worden genomen. Uit onderzoek is gekomen dat de problemen het grootst zijn in de regio Flevopolder, Gelderland en Utrecht, daarom dat er prioriteit wordt gegeven aan deze regio’s om bovenstaande te voorkomen.
Het uiteindelijke doel van de maatregelen is om stroomuitval te voorkomen en ondanks de beperkte capaciteit, maatschappelijke doelstellingen te kunnen blijven realiseren op het gebied van duurzame woningbouw, mobiliteit en economie.
Specifieke maatregelen en serieuze impact
De demissionair minister schrijft verder in zijn brief 10 maatregelen die hij voorstelt te ondernemen. Uitgevoerd in samenwerking met de Energy Board provincie Utrecht, een samenwerkingsverband van netbeheerders, ACM, TenneT en andere marktpartijen. Wij gaan hier verder in op de effecten voor bewoners en bedrijven in Utrecht. Meer info over de andere maatregelen is te vinden in deze brief.
De Energy board stelt een aantal maatregelen voor die zij versnelt van kracht willen maken die voortkomen uit het landelijke voorstel van Jetten.
Bron: Stedin Netbeheer BV
Opladen van elektrische voertuigen beperken
Wanneer aan het eind van de middag de meeste forensen thuiskomen en een elektrische auto’s aan de laadpaal hangen ontstaan pieken in de benodigde KwH’s. Niet alleen de auto’s moeten worden opgeladen, ook zet men verlichting en huishoudelijke apparaten aan. Dit noemen we een zogenaamd piekmoment. Iedereen wil veel stroom verbruiken op hetzelfde moment, en daarvoor is er te weinig capaciteit.
Door publieke laadpalen te “pauzeren” op deze momenten blijft er ruimte over voor nieuwe huishoudens om aangesloten te worden. Verwacht wordt dat de opbrengst ongeveer 30-40% van de openstaande 125.000 aanvragen compenseert. Dat is ongeveer zoveel als de gemeente de Bilt.
Efficiëntere installaties in bestaande bouw
Een deel van de groei in gebruik is bij renovaties in woonhuizen. Er bestaan grote verschillen wanneer van reguliere gasgestookte CV-ketels bijvoorbeeld wordt overgegaan op een elektrische CV-ketel of een hybride warmtepomp. Het piekvermogen van deze twee is erg verschillend. Door een verbod (met handhaving) op elektrische CV-ketels op basis van bouwregelgeving toe te passen blijft er piekruimte over. Ook komt er een protocol voor het net-efficiënt instellen van een hybride warmtepomp voor installateurs. Verder wil de overheid door middel van extra subsidie stimuleren te kiezen voor een hybride pomp.
Afbeelding bron: Capaciteitskaart Netbeheer Nederland
Ook zorgen kantoorgebouwen en grote flats vaak voor hoge piekbelastingen, vooral in de avonden. Door installaties in kantoren slimmer in te stellen kan al een grote slag worden geslagen (denk aan slimme verlichting, eerder of later beginnen met stoken of koelen). De Energy Board gaat in gesprek met grote afnemers. Tevens wordt er gekeken in samenwerking met woningcorporaties of bij grote flatgebouwen of sociale huurwoningen isolatie beter gestimuleerd kan worden zodat in het geval van vernieuwing van CV-ketels door warmtepompen minder piekbelasting ontstaat omdat er minder warmte nodig is door de isolatie.
De overheid verwacht dat deze maatregel voor ongeveer 40% van de 125.000 aanvragen zal compenseren. Dat is ongeveer zoveel als gemeente Houten
Netbewuste nieuwbouw
Deze maatregel klinkt eigenlijk best wel logisch, en is in lijn met de huidige trend. Op dit moment worden er proeven gedaan (lees: De Balanswijk) waarbij er met een consortium per wijk wordt gekeken naar ideale opwek-, opslag- en verbruik mogelijkheden. We schreven recentelijk al meer over de Nieuwe Energiewet die samenwerking op wijkniveau nog makkelijker moet maken. Ook onder andere bi-directioneel laden (energie opslaan in auto accu’s tijdens daluren en deze gebruiken tijdens piekuren voor stroom in huis), collectieve batterij oplossingen, bodemenergiesystemen zijn onderdeel hiervan. Door projectontwikkelaars te stimuleren door middel van wet- en regelgeving en bijvoorbeeld subsidies om netbewust(er) te gaan bouwen wordt de toekomstige vraag voor een groot deel gedempt. De verwachting is dat er door een combinatie van bovenstaande ongeveer 20% tot 30% minder elektriciteit nodig is dan bij de huidige nieuwbouw.
Inzet van regelbare opwek
Op dit moment is een volledig groene en duurzame samenleving nog niet mogelijk. We hebben altijd nog fossiele (oftewel: grijze) energie nodig. Met name komt dit omdat groene energie zich vaak slechter laat voorspellen, of dat er momenten zijn dat groene energie niet mogelijk is. Bijvoorbeeld als het windstil is, of de zon niet schijnt. Daarom zal er tijdelijk weer terug worden gegaan naar gas gestuurde oplossingen. Weliswaar met een iets efficiëntere manier, namelijk een WKK (WarmteKrachtKoppeling). Dit is een machine die zowel elektriciteit als warmte genereert door middel van bijvoorbeeld aardgas. Deze apparaten zijn uitermate geschikt voor grote gebouwen zoals ziekenhuizen, flats en kantoorpanden. Met deze maatregelen wordt de voorspelbaarheid beter, en neemt het tekort in de provincie naar verwachting met bijna 40% af.
Lux Consulting
De druk is hoog mede door geopolitieke spanningen en door oplopende materiaalkosten en inflatie om zo snel mogelijk te bouwen. Tegelijkertijd zijn er altijd te weinig handjes, en zorgt bijvoorbeeld netbewuste nieuwbouw voor nieuwe (IT) uitdagingen die er voorheen niet waren. Vorige week schreven we over deze “data-explosie”.
Wij zien door de aard van ons werk veel verschillende bedrijven worstelen hoe om te gaan met deze vraagstukken. Als business consultants werken we vaak mee om dit soort vraagstukken op te lossen.
Voorstellen zoals in de regio Utrecht vereisen veel afstemming, plannen en uitvoer. Lux Consulting heeft bewezen met een mix van verandermanagement, procesoptimalisatie en projectmanagement uitdagen als deze aan te kunnen en te zorgen dat er daadwerkelijke oplossingen gerealiseerd worden. Projecten waar wij een succesvolle bijdrage hebben geleverd zijn onder andere GoPACS, de implementatie van nieuwe aannemers contracten en het stroomlijnen van processen.
